Het ontstaan van Vrije Radio Space

Het uniek, onvervalst en ongecensureerd levensverhaal van Vrije Radio Space. Het initiatief startte op 11 september 1982 16 uur 30 en kende het droevig einde op 11 november 1984 om 22 uur.

 

1) Het eerste idee

Het zal vermoedelijk niemand verbazen dat de radionaam ontsproten is uit de naam Studio Space. Einde jaren '70, begin jaren '80 was deze discobar Studio Space zeer populair en zeer geëerd. Alhoewel een aantal concurentiële tegenstanders de koek moesten delen om in de toen nokvolle zaal "Uilenspiegel" te Izenberge te mogen "draaien" wist Studio Space het grootste deel van de koek naar zich toe te halen. We waren jong en gelukkig onervaren. In die jaren was radio maken een ziekte, een zeer besmettelijke ziekte. Je moest in een of andere radio organisatie gewrongen zitten of je was niet mee met je tijd. Dat dachten we ook. We waren zowat net afgestuurd, pas werk gevonden en hadden nog wat vrije tijd over. Trouwens, muziek zat in ons bloed.

2) Wie zijn we

De discobar Studio Space had natuurlijk technische en administratieve medewerkers of coördinators of hoe je het noemen wilt. Het waren bij name het trio Dirk Debacker, eigenaar en coördinator van de discobar, Luc Delancker deed de administratie en Hugo Senesael was de technieker. De één had het gemunt op de muziek, de andere op publieke relaties en de techniek, maar het hoofddoel was muziek en informatie brengen naar een groot publiek. Einde 1970, begin jaren 80 bestond internet en goedkope mobiele telefonie helemaal niet. Buiten radio en televisie was er dus geen medium om een groot publiek aan te spreken. Radio, muziek, een groot publiek ineens bereiken, een naam hebben, concurentie uitstralen, DJ's afpikken, ontspanning, een vriendenkring maken en of uitbreiden, kortom radio maken had het in feite allemaal. Het was in ieder geval de bedoeling om een groot uitzendgebied te bemachtigen.

3) Het initiatief

Er werd in die periode wel van gedachten gewisseld tussen diverse personen, kenners en geïnteresseerden, waardoor de eerste startvergadering in zeer beperkte kringen doorging in de toen verlaten Gemeentelijke Jongensschool te Hoogstade Kerkstraat 6. Deze ruimte kreeg al vlug het eigen huisnummer 6b. We bezetten toen gewoon het gebouw en bouwden de nodige infrastructuur op.

4) De startdatum

De startdatum van de uitzending zou 1 juli 1982 zijn, tevens het begin van de grote vakantie. De vele fuiven in die periode georganiseeerd werden gaven een goede impuls. Maar ook in deze kleine organisatie loopt er al eens wat mis, zeg maar veel mis. De startdatum werd alsmaar uitgesteld. Er was de bouw van de zendmast, de studio's, de FM-zender, het hart van de hele organisatie, uiteraard ook de huisvesting, elektriciteit en telefoon en vooral ook . . .geld. Maar één zaak was hoe dan ook duidelijk: zonder zender en zonder antenne is er natuurlijk geen radio.
space fm zender

De FM-zender werd gemaakt door een radio-amateur. De eerste zendfrequentie was 102,8MHz met een vermogen van 50W. Het geheel bestond uit twee delen: de FM-modulator met stuurversterker 5W en een booster, eindversterker, tot 50W. De ventilator hield het geheel op kamertemperatuur.
De antenne was een rondstraalelement, een één open dipool antenne. De uitzending was monoraal, stereo uitzendingen waren toen bij wet verboden.

Foto van de FM zender tijdens de werkperiode van Vrije Radio Space.


space mengpaneel 1982 studiotafel
Het monoraal mengpaneel.
De volledige studiotafel (foto 06 sept 1982).

Het mengpaneel, een uniek hand gemaakt exemplaar, had alles in zich en was zeer revolutionair: Het had voldoende mengbare ingangen: twee platendraaiers, twee cassettedecks, twee bandopnemers en drie micro's. Het ontwerp was monoraal. Digitale toestellen met analoge uitgangen zoals o.a. de CD, compact disk, zijn dan nog maar pas in opmars en zeer duur. Noteer 1000 euro voor de eerste CD-spelers. Digitale koppelingen bestonden toen helemaal niet.

5) De officiële start

De start van de radio, die de naam van Vrije Radio Space kreeg, werd onder ruime belangstelling van het gemeentebestuur Alveringem, de pers en de medewerkers officieel gemaakt op 11 september 1982 om 16 uur 30.
De toespraken gebeurden op de speelplaats van de Gemeentelijke Jongensschool. Op deze oppervlakte werd de zeer imposante slanke pyloon van 30m, een ongelooflijke gigantische hoogte, opgezet door Dirk Debacker. Bovenop deze pyloon werd de zendantenne geplaatst. Deze werd in allerijl afgehaald van een reeds bestaand radiostation uit het Limburgse Kuringen.
radio space officiële start

 

De sprekers waren Luc Delancker en Dirk Debacker (Radio Space), dhr Roger Dezeure (toen Schepen
gemeentebestuur van Alveringem) en de voorzitter van Radio Horizon.

De volledige openingsceremonie is hier te beluisteren.


6) En verder

1982 - 1984: Alhoewel Vrije Radio Space een weekendradio was, die bijzonder gericht was op het brengen van streeknieuws, interviews en muziek, was er voor iedereen in de loop van de week veel werk te doen om ieder weekend opnieuw boeiend van start te kunnen gaan. Vrije Radio Space had een groot luisterpubliek. Dit hield in dat de geïnteresseerde luisteraar zijn radio-ontvanger ieder nieuw weekend moest afstemmen op de frequentie van Vrije Radio Space. Maar ook in deze organisatie gaan en komen er DJ's. Maar soms was het meer gaan dan komen waardoor in allerijl vervangprogramma's moesten gezocht worden. Zo'n vervangprogramma was nonstop muziek. Er werden dus nonstop banden muziek klaargemaakt om de afwezige DJ te vervangen. Maar, al met al is het enthousiasme wel gebleven. De radio bleef bestaan, de DJ's bleven komen tot tal van reglementen en KB's het radiomaken verzuurde. De frequentie wijzigt tijdens deze periode van 102,8MHz, wat toen een eigen gekozen frequentie was, naar de eerste toegekende frequentie van 102,6MHz. Vrije Radio Space kreeg, dank zij een zeer sterk opgemaakt erkenningsdossier, een voorlopige uitzendvergunning.

7) De peperdure afrekening

De eerste krantenartikels waren veelbelovend. Titels zoals "Weg vrijgemaakt voor vrije radio's'", "Vrije Radiooltjes", "Partijmensen moeten waken over politieke neutraliteit van vrije radiozenders" verschenen toen in de dagbladen anno 1982. Maar het tij keert, de vreugde wordt in de loop van 1984 gekelderd. De berichten waren dan gewoon alarmerend. In 1984 worden de radio's aan een strengere regelgeving onderworpen. Artikels als "Eerste jaar wettig zenden kost meer dan 300.000 frank (7.500 euro)", "De vrije radio wordt peperduur", "Einde van het ether-avontuur" maakt de radio-organisatie hopeloos. De kosten worden als volgt geraamd: RTT erkende apparatuur: 200.000 fr, keuringskosten: 30.000 fr, jaarlijkse vergunning: 9.600 fr voor een zendstraal van 8km. Voor de organisatie was dit de doodsteek. Dergelijke bedragen zijn met deze eenvoudige weekendradio niet te halen. De bestaande reclame- en fuifinkomsten zijn onvoldoende om blijvend de werkingskosten te dragen.

8) Radio Space wordt opgedoekt

De wetgeving en tal van reglementen die omgezet werden in KB's, verzieken het radio maken. Het wordt duur. De zender moet een gehomologeerd toestel zijn en er dient jaarlijks een keuring aangevraagd, de radio's dienen een vergunning te hebben, kortom het wordt hard werken om te overleven. De toenmalige stichters houden crisisberaad en beslissen de radio in het wekeend van 09-11 nov 1984 op te doeken. Het laatste weekendprogramma op zondagavond stopte om 22 uur, meteen het droevige einde van de Vrije Radio Space. Hoewel de beheerraad de sluiting van de radio strikt geheim hield hadden enkele DJ's toch een flauw vermoeden.
De laatste 4 minuten en 20 seconden uitzendtijd van Vrije Radio Space, het programma "Het voorspel" met DJ Cornelius Veem, een cassette-opname van het programma, is het bewijs. Het is precies het laatste uitzendmoment van toen Radio Veronica op 31 aug 1974 om 18 uur.
De medewerkers worden via een schrijven op 11-11-1984 op de hoogte gebracht van de beslissing. Er was een totale verslagenheid bij alle medewerkers. De uitzendingen worden stopgezet op zondag 11-11-1984 om 22 uur. De volledige uitrusting wordt te koop gesteld en een buitengewone algemene vergadering zet het definitief punt achter Radio Space.
Uiteraard had de pers terug leesvoer en werd in de weekkrant het volgende artikel geschreven.
space radiolokaal

De volgende maandag, werden de audio-apparaten, cassattedecks,
draaitafels en mengpaneel weggehaald. De zender bleef.

Foto van de verlaten studio's.

Noteer "Captains logbook" 11 november 1984 - 22 uur, het einde van Vrije Radio Space.